დეკომუნიზაციის და, ზოგადად, დერუსიფიკაციის პროცესში, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI) წლებია აწარმოებს კვლევებსა და შესაბამის ადვოკატირებას საზოგადოებაში. 2021 წელს, IDFI-ის მეხსიერებისა და დეზინფორმაციის კვლევების მიმართულების თაოსნობით ჩატარდა ფართომასშტაბიანი კვლევა „საბჭოთა ტოტალიტარული ტოპონიმიკა საქართველოში.“ კვლევა  მოიცავს  საქართველოს სახელმწიფოს კონტროლირებად ტერიტორიაზე არსებულ 80 დასახლებულ პუნქტს, სადაც კვლავ გვხვდება კომუნისტური რეჟიმის სახელწოდებების მატარებელი ქუჩები, სკვერები, მოედნები და სხვა ტოპონიმიკა. კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ 46 დასახლებულ პუნქტში ქვეყნის მასშტაბით, კვლავ ვხვდებით საბჭოთა ტოტალიტარული რეჟიმის წარმომადგენელი პიროვნებების, მოვლენების, ორგანიზაციების და ა. შ. სახელებს.  კვლევის ანგარიში ასევე მოიცავს რეკომენდაციებს ხელისუფლებისა და მუნიციპალიტეტებისთვის.

 

აღნიშნული რეკომენდაციებიდან გამომდინარე, IDFI-ის გუნდმა თავადაც დაიწყო ადვოკატირების კამპანია. დეზინფორმაციისა და მეხსიერების მიმართულების ხელმძღვანელი - ანტონ ვაჭარაძე - იმყოფებოდა ქობულეთის მუნიციპალიტეტში, რომლის შემადგენლობაშიცაა ადმინისტრაციული ერთეული - „ციხისძირი, სტალინისუბანი, შუაღელე“.

 

ღონისძიების ორგანიზებაში IDFI-ის დაეხმარა ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები: ქობულეთის მერი მირიან ქათამაძე, ანტონ ვაჭარაძესთან ერთად შეხვედრაზე იმყოფებოდა „ციხისძირი, სტალინისუბანი, შუაღელის" ადმინისტრაციული ერთეულის წარმომადგენელი, რუსლან ანთაძე. ადგილობრივი ხელისუფლება იზიარებს IDFI-ის აზრს იმის თაობაზე, რომ სახელი „სტალინისუბანი“ პრობლემურია. მოსახლეობასთან დიალოგში, IDFI-ის წარმომადგენელმა ისაუბრა საბჭოთა ტოპონიმიკაზე, როგორც რუსიფიკატორული პოლიტიკის გავლენასა და მის მნიშვნელობაზე დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიის გადააზრებისთვის. შეეხო საბჭოთა რეპრესიების საკითხს, მოსახლეობას წარუდგინა ფოტოები და სხვა მის ხელთ არსებული მასალა.

 

აღსანიშნავია, რომ მუნიციპალიტეტის ხელისუფლებისგან განსხვავებით, ადგილობრივი მოსახლეობის შეხვედრაზე დამსწრე ნაწილი კვლავ ეწინააღმდეგება სტალინისუბნისთვის სახელის შეცვლას. შესამჩნევია, რომ მათთვის, მიუხედავად საბჭოური რეჟიმის სისასტიკეზე გარკვეული ცნობადობისა, სტალინის ფიგურა კვლავ ხელშეუხებელია. მათ შორის ერთ-ერთმა დამსწრემ განაცხადა, რომ მისი ბაბუა დახვრიტეს, ოჯახს ბათუმში მთელი ქონება ჩამოართვეს, თუმცა ისიც შეეწინააღმდეგა სტალინისუბნისთვის სახელის გადარქმევას.

 

აღსანიშნავია, რომ ციხისძირი საქართველოს ერთ-ერთი ლამაზი დასახლებული პუნქტია, მისი ისტორიული მნიშვნელობით, ძეგლებით (მაგ. პეტრას V საუკუნის ციხესიმაგრე და 1930-იანი წლების ლიმონარიუმი) და ტურისტული პოტენციალით. აქედან გამომდინარე, აღნიშნული მხარე, ადგილობრივების განცხადებით, ხშირად გამხდარა უცხოელი ინვესტორების ინტერესის სფერო და ისინი მიესალმებიან მათთან ტურიზმის განვითარებას. ანტონ ვაჭარაძის შეკითხვაზე, შეიძლება თუ არა ტურისტებმა დასავლეთის განვითარებული ქვეყნებიდან, რომლებსაც აქვთ სტალინზე ობიექტური, სწორი ინფორმაცია - თავი შეიკავონ იმ კურორტზე ჩასვლისგან, რომელიც ერთ-ერთი დიდი ტირანის სახელს ატარებს - შეხვედრაზე დამსწრეთა ნაწილს პასუხი არ ჰქონია. IDFI თვლის, რომ შესაძლოა, მრავალმა ტურისტმა უბრალოდ უარი თქვას სტალინთან დაკავშირებული სახელდების მქონე კურორტზე ჩასვლაზე და ამით სოფელმა და მისმა მოსახლეობამ სოლიდური შემოსავალი დაკარგოს.

 

ამრიგად, მნიშვნელოვანია დიალოგის გაგრძელება და ტოტალიტარული რეჟიმის ტოპონიმიკასა და მისი მატერიალური თუ სიმბოლური მემკვიდრეობის მნიშვნელობაზე ადგილობრივებთან. IDFI გააგრძელებს კამპანიას და სხვა მუნიციპალიტეტებშიც, ორგანიზაცია ამ პროცესში ადგილობრივი მმართველობითი და საგანმანათლებლო ორგანოების როლს უმთავრესად მიიჩნევს.

 

___