2022 წლის 23-27 მაისს, ალბანეთში, ქალაქ ბერატში, ევროკავშირისა და კონრად ადენაუერის ფონდის ორგანიზებით, ისტორიკოსებს შორის დიალოგის პლატფორმის (Platform for Dialogue Between Historians)  პირველი შეხვედრა გაიმართა.

შეხვედრის ფასილიტატორი იყო ჯერემი სმითი, ზაიედის უნივერსიტეტის (Zayed University) მოქმედი პროფესორი, რომელიც ასწავლიდა რუსეთის ისტორიას დიდ ბრიტანეთში, ბირმინგემის უნივერსიტეტში (University of Birmingham) 11 წლის განმავლობაში, ხოლო აღმოსავლეთ ფინეთის უნივერსიტეტში (University of Eastern Finland) 10 წლის განმავლობაში. იგი აგრეთვე არის უამრავი წიგნის ავტორი საბჭოთა წარსულის, მათ შორის საქართველოს საბჭოთა წარსულის შესახებ.

შეხვედრას ესწრებოდა 20-მდე წარმომადგენელი სომხეთიდან, აზერბაიჯანიდან, მოლდოვიდან და საქართველოდან, რომლებიც, ძირითადად, წარმოადგენდნენ აკადემიას, არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და სხვადასხვა დაწესებულებას, რომლებიც ისტორიას და მომიჯნავე დარგებს იკვლევენ.

შეხვედრაზე განხილულ საკითხებს შორის იყო ისტორიკოსის, როგორც მედიუმის როლი საზოგადოებასა და ხელისუფლებას შორის, გარდამავალი სამართლიანობის პერიოდში და იმ ქვეყნებში, რომლებსაც ტრავმული უახლესი წარსული აქვთ. შეხვედრაზე განიხილებოდა ისეთი საერთო კვლევები და პროექტები, რომელთა მიზანიც იქნება წარსულის გააზრება რეგიონულ და საერთაშორისო კონტექსტში. აზერბაიჯანის, სომხეთისა და საქართველოს წარმომადგენლებმა ისაუბრეს საკუთარ და მეზობელ ქვეყნებში ისტორიის სახელმძღვანელოების რევიზიაზე, რათა შეფასდეს - როგორ არის წარმოჩენილი ზოგიერთი ისეთი საკითხი, რომელზეც ამ ქვეყნებს შორის საერთო აზრი არ არსებობს.

ანტონ ვაჭარაძე შეხვედრაზე წარსდგა მოხსენებით - „საარქივო ღიაობა ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკებსა და აღმოსავლეთის ბლოკის ქვეყნებში“. მან ისაუბრა იმ პრობლემებზე, რასაც ისტორიკოსებს არქივების შეზღუდული ხელმისაწვდომობა უქმნის. ასევე განიხილა უკრაინის, პოლონეთისა და ბალტიისპირეთის ქვეყნების კარგი მაგალითებიც და ის გზები, რომლითაც ხელისუფლებებს საზოგადოებამ არქივების ღიაობის მნიშვნელობა უნდა აჩვენოს. შეხვედრის შემდეგ გაიმართა დისკუსია აღნიშნულ საკითხზე, რასაც რამდენიმე მონაწილე საინტერესო მოსაზრებებით გამოეხმაურა.

სამომავლოდ დაიგეგმა ახალი შეხვედრები და რეგიონული დიალოგის გაგრძელება ისტორიკოსებს შორის.

_______

ვიზიტი განხორციელდა შვედეთის საერთაშორისო განვითარების თანამშრომლობის სააგენტოს (Sida) მხარდაჭერით.